<p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Faizler yükseldi, ekonomi yavaşlayacak, işsizlik artacak gibi söylemleri son zamanlarda çok sık duyuyoruz. Ekonominin gidişatı, büyüme performansı herkesin yakından takip ettiği verilerin başında geliyor. Dün ekonomik aktivitedeki gidişata ilişkin iki önemli veri yayımlandı; istihdam verileri ve sanayi üretim rakamları. Her ikisi de Mayıs ayına ait olan bu veriler ikinci çeyrekte ekonominin performansına ilişkin daha fazla bilgi sahibi olmamızı sağlıyor.</p><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Sanayi büyümesi ikinci çeyrekte negatif</strong></h2><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Sanayi üretimi ile başlayalım. Sanayi üretimi yıllık %0,1 azaldı. Aylık bazda ise %1,7 arttı. Nisan ayında da yıllık olarak %0,7 gerilemişti. Sanayi üretiminin Nisan–Mayıs döneminde, yani ikinci çeyreğin büyük bölümünü %0,4 civarında bir negatif büyüme ile geçirdiğini görüyoruz. Sanayi üretimi ile ekonomik büyüme arasındaki tarihsel korelasyona baktığımızda, bu verinin normal koşullarda ekonominin de sıfır civarlarında bir yavaşlama içinde olduğuna işaret etmesi beklenir. Fakat son iki yıldır sanayi üretiminin büyüme oranıyla ekonominin büyüme oranı arasındaki bağ azalmış görünüyor.</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Örneğin geçen yıl Türkiye ekonomisi %4,5 büyüme göstermesine rağmen sanayinin büyüme hızı %0,8’de kalmıştı. Bu yılın ilk çeyreğinde ise %4,9 büyüyen bir sanayi üretimi izlemiştik. Ekonominin geneli de %5,7 büyümüştü. Beklentilere paralel olan ve yakın seyreden bu iki verinin ana nedeninin geçtiğimiz yıl yaşanan acı deprem felaketi nedeniyle sanayinin baz etkisinden kaynaklanan büyümesinin neden olduğunu düşünüyoruz. Şu anda sanayi üretimi ikinci çeyrekte negatif büyüme sinyali vermesine rağmen, perakende satışlar, tüketim malları ithalatı gibi veriler zayıflamanın sınırlı olduğunu gösteriyor. Öncü göstergeler ikinci çeyrek büyümesinin %4 civarında olabileceğine işaret ediyor. Ekonomi görece güçlü büyümesine rağmen sanayi üretimdeki negatiflik ağırlıklı olarak ihracat performansındaki zayıflık ve rekabet gücünündeki düşüşten kaynaklanıyor. Haziran ayında da sanayideki zayıflığın devam edeceğini iktisadi yönelim anketi ve satın alma yöneticileri endekslerinden tahmin edebiliyoruz.</p><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">İstihdam verileri büyüme güçlü diyor</strong></h2><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Yine Mayıs ayı için gelen işgücü istatistikleri de ekonomik büyümenin %4’ler civarında devam ettiğine dair sinyaller veriyor. İşsizlik oranının bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak %8,4 seviyesinde gerçekleştiği açıklandı. İstihdam artarken işsizlik mutlak rakamlarında da düşüş gözlendi. Son bir ayda aktif olarak iş aramayıp, iş bulursam çalışırım diyenleri ve yarı zamanlı çalışanları da hesaba katarak açıklanan atıl işgücü oranının Nisan ayına göre iki puan düşerek %25,2’ye gerilediğini izliyoruz. Bu geniş tanımlı işsizlik oranıdır ve oldukça yüksek seyrediyor.</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Türkiye ekonomisinde, %4 altındaki büyümelerde işsizlik artma eğilimine girer. Mevcut istihdam verileri yukarıda bahsettiğimiz gibi %4 civarında bir ikinci çeyrek büyümesine işaret ediyor. Turizm gibi sektörlerin mevsimsellik katkısının da gözlendiği bu veri ana resmi tam gösteremese de büyüme ile ilgili ciddi bir yavaşlama olmadığı görüşünü destekliyor.</p><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Bu büyüme ile enflasyon güçlü düşmez</strong></h2><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">İlk çeyrekteki büyüme rakamı olan %5,7 ile ikinci çeyrekte gözlemlediğimiz %4 civarındaki rakamı dikkate aldığımızda ilk altı aylık büyümenin %4,5-5 civarında seyrettiği kanaatine varıyoruz. Bu büyüme oranı enflasyonla mücadele açısından çok yüksek bir rakam. Üstelik büyüme, sanayi üretimi gibi arz tarafından ziyade talep yönlü seyrettiği zaman enflasyonla mücadeleye çok daha fazla zarar verebilecek bir nitelikte bulunuyor.</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadelede çıpa olarak aldığı iç talebi zayıflatma çabasının henüz amacına ulaşamadığını, hatta oldukça uzağında olduğunu görüyoruz. Para politikası faizi %50 gibi yüksek denilebilecek bir seviyeye gelmiş olmasına rağmen mevduat faizlerinin düşme eğilimi, tüketim eğilimini tekrar desteklemeye başlamış görünüyor. İç talebi zayıflatamadığımız noktada döviz kurlarını biraz serbest bırakma konusunda da ekonomi yönetiminin eli rahatlayamıyor. Bu durum ise her geçen ay Türkiye ekonomisini daha pahalı hale getirerek sanayinin, ihracatın, turizmin rekabet gücünü olumsuz etkiliyor. Şirketlerin özkaynaklarını da olumsuz etkileme sürecinde olan bu yapının çok sürdürülebilir olmadığını düşünüyoruz. İç talebi yeterince zayıflatmadığımız ve döviz kurlarını tuttuğumuz bir ortamda sanayinin dış piyasalardaki rekabet gücü olumsuz etkileniyor. Böylece ekonomi %4 civarında büyüse bile negatif büyüme eğilimine geçmiş sanayinin yıpranma riski artmış durumda.</p><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Politika kurgusunda değişime ihtiyaç var</strong></h2><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Ekonomi yönetiminin mevcut politika çerçevesinin kurgusunda bir değişime giderek, iç talebi daha fazla çıpalayarak ekonomiyi yavaşlatmak değil bir süre daraltacak politikalara yönelmesinin doğru olacağını düşünüyoruz. Eşzamanlı olarak döviz kurlarının bir miktar rahatlatılması, ihracat ve turizmin desteklemesi, üretim yapısını korumak açısından son derece önemli görünüyor.</p>

EXANTE

Dün ekonomik aktivitedeki gidişata ilişkin iki önemli veri yayımlandı; istihdam verileri ve sanayi üretim rakamları. Her ikisi de Mayıs ayına ait olan bu veriler ikinci çeyrekte ekonominin performansına ilişkin daha fazla bilgi sahibi olmamızı sağlıyor.

Sanayi büyümesi ile ilgili hikayeler